Jak to poskładać i zrobić zdjęcie
Planowanie obserwacji
Żadna sesja astrofoto nie powinna być przypadkowa, a decyzję o tym co będziemy fotografować należy podjąć przed wyjazdem. Korzystając z programu typu planetarium można sprawdzić położenie obiektu, ustalić odpowiedni kadr, a przede wszystkim upewnić się czy wielkość i jasność planowanego celu jest odpowiednia. Nie ma sensu tracić czasu na słabą mgławicę, która nie przebije się przez zanieczyszczone sztucznym światłem niebo lub fotografować maleńką galaktykę z ogniskową 500mm. Na początku najbezpieczniej będzie przejrzeć zdjęcia publikowane w sieci i wyszukać takie, które zostały wykonane zestawem podobnym do naszego (z polskich stron polecam AstroExpo). Dzięki temu będzie wiadomo czego można się spodziewać, a przy okazji poznamy orientacyjne parametry (czas naświetlanie, ilość ekspozycji) jakie należy zastosować.
Nigdy nie należy planować zbyt wiele na jedną sesję. Wiem (pamiętam :)), że na początku bardzo trudno się powstrzymać, ale lepiej zrobić jeden obiekt naświetlając go przez dwie, trzy godziny niż pięć po piętnaście, dwadzieścia minut. Każdy plan powinien mieć wariant "B" - nigdy nie wiadomo co się stanie i jakie opóźnienia mogą wyniknąć. Lepiej zawczasu przemyśleć co zrobić w takiej sytuacji niż później tracić czas kręcąc teleskopem ze wschodu na zachód i wybierać coś na chybił-trafił.
Pole widzenia
Planując obserwacje po pierwsze należy określić pole widzenia naszego teleskopu (ang. FOV - Field Of View). Zależy ono od ogniskowej oraz rozmiarów detektora i a można je policzyć korzystając ze wzoru:
P = 2 * arctg( d/(2*f) )
gdzie: P to wynikowe pole widzenia w radianach, d - liniowy rozmiar detektora, f - długość ogniskowej. Jeżeli chcemy uzyskać wielkość pola w stopniach należy przemnożyć rezultat przez 57.3, a jeżeli w minutach kątowych to dodatkowo przez 60. Możesz policzyć sam, lub skorzystać z mojego kalkulatora. Skrypt wymaga określenia ogniskowej oraz długości boków detektora, wynik podawany jest w minutach kątowych:
FOV kalkulator
Kadrowanie
Gdy znamy pole widzenia możemy skorzystać z programu typu planetarium do sprawdzenia jak będzie wyglądał nasz przyszły kadr. Sposób postępowania przedstawię na przykładzie darmowego programu SkyCharts 2.76 (w nowej wersji 3.0 wygląda to podobnie). Zaczynamy od ustalenia miejsca obserwacji. W tym celu wybieramy opcję Ustawienia->Obserwatorium lub klikamy na przycisku z ikonką przedstawiającą kopułę na pasku Ustawienia - rys. 5.1.
Rys.5.1. Ustawienia miejsca obserwacji
Następnie wybieramy czas (Ustawienia->Data/Czas lub przycisk z zegarkiem). Po wyłączeniu opcji Użyj czasu systemowego można ustawić datę i godzinę planowanych obserwacji - rys. 5.2.
Rys.5.2. Ustawienia daty i czasu
W tym momencie można sprawdzić położenie interesującego nas obszaru (za pomocą strzałek na klawiaturze można zmieniać kierunek, w którym patrzymy). Po znalezieniu obiektu można powiększyć wybrany fragment (zaznaczmy prostokąt lewym przyciskiem myszy i klikamy w niego) i ustawiamy kadr. W tym celu po pierwsze określamy wyznaczone wcześniej pole widzenia kamery - opcja Ustawienia->Okular lub kliknięcie prawym przyciskiem na czerwonej "tarczy" w pasku Linie. W okienku Okular przechodzimy na zakładkę Pole CCD i wprowadzamy wielkość pola widzenia (w minutach kątowych) oraz rotację kadru (w stopniach). Można wprowadzić kilka wartości opisując je w polu z prawej strony. Jeżeli dane zostaną zachowane przed wyjściem z programu (Ustawienia->Zachowanie opcji) nie trzeba będzie ich podawać ponownie - rys. 5.3.
Rys.5.3. Ustawienia pola widzenia kamery
Zaznaczając pola opcji z lewej strony określamy kadr, który nas interesuje (można wybrać kilka) i zamykamy okno przyciskiem OK. Teraz można sprowadzić jak będzie wyglądał wybrany przez nas obiekt w polu widzenia kamery. W tym celu klikamy prawym przyciskiem myszy na obszarze mapy i z menu podręcznego wybieramy Koła szukacza. Na ekranie pojawi się prostokąt (lub kilka prostokątów) odpowiadający wielkości wybranego przed chwilą kadru. Będzie można go przemieszczać poruszając myszą. Kliknięcie lewym przyciskiem umieszcza prostokąt we wskazanym miejscu, kliknięcie prawym przerywa operację - rys. 5.4.. Na rysunku widoczne jest pole Canona 300D z refraktorem Sky90 oraz obiektywem 200mm (ustawienia na rys. 5.3)
Rys.5.4. Ustawianie kadru
Zaznaczone w ten sposób prostokąty można usunąć wybierając z menu podręcznego opcje Usuń ostatnie koło i Usuń koła.
